ਲਾਲਟੂ ਬੰਗਾਲੀ-ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦਾ ਆਲਮੀ ਬੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਉਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਣ-ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੰਗ-ਵਿਰੋਧੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ, ਸਮਾਜਕ ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਮਾਣ-ਮਰਿਆਦਾ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਉੱਤੇ ਹੁੰਦੀ ਲਾਮਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਾਲਟੂ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਨਤਕ ਬੁਲਾਰੇ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਘੇਰਾ ਬਹੁਤ ਮੋਕਲਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਇਨਸਾਫ਼ਪਸੰਦੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਇਨਸਾਫ਼ ਵਾਲੀ ਸੋਚ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਕਵਿਤਾ, ਕਹਾਣੀ, ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਝਲਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਸਮਕਾਲੀ ਦੌਰ ਦੇ ਸਵਾਲ ਤੱਥਾਂ, ਅਹਿਸਾਸ ਅਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਹਨ। ਸਮਾਜਕ ਰੁਝਾਨ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪਰੋਣ ਵੇਲੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਇੱਕ-ਮਿੱਕ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਉਮੀਦ, ਪਿਆਰ, ਇਜ਼ਹਾਰ, ਇਕਰਾਰ ਅਤੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਉਸ ਦਾ ਸੁਫ਼ਨਮਈ ਸੰਸਾਰ ਸਿਰਜਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਮੁੱਚਾ ਜੈਵਿਕ ਜਗਤ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਜੈਵਿਕ ਜਗਤ ਦੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਉਹ ਪਿਆਰ ਦੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਖ਼ਾਤਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਹਿਸਾਸ ਦੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਬੌਧਿਕ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰ ਦੇਣਾ ਉਸ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਲਾਲਟੂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਸੱਜਰੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਤਰਜ਼ਮਾ।
ਕਵੀ: ਲਾਲਟੂ
ਤਰਜ਼ਮਾ ਅਤੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ: ਦਲਜੀਤ ਅਮੀ
ਇਹ ਹੱਕ ਹੈ ਮੇਰਾ
ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ ਤੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ
ਤੇਰੀ ਸਾਂਝ-ਬੇਲਾ ਦੀ ਤਾਬਿਆ ਮੇਰਾ ਵਾਅਦਾ
ਓ ਧਰਤੀਏ, ਇਹ ਲੱਖਾਂ ਵਾਰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਲੈਣ ਤੈਨੂੰ
ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਫ਼ਨਾ ਹੋਕੇ ਉਤਾਰਾਂਗਾ ਕਰਜ਼ਾ
ਤੇਰੀ ਉਬੜ-ਖੁਬੜ ਦੇਹ 'ਤੇ ਜੀਵਿਆਂ
ਹਰ ਸੂਖ਼ਮ ਅਹਿਸਾਸ ਲਿਆ ਤੈਥੋਂ
ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਪਿਆਰ ਹੈ ਸਭ ਤੇਰਾ
ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ
ਤੇਰੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਤੜਫ਼ਾਂਗਾ ਤੇਰੇ ਸੰਗ
ਚੀਖਾਂਗਾ ਤੇਰੇ ਸੰਗ ਕਿ ਭਸਮ ਹੋ ਗਏ ਸਭ ਸੰਗੀ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਸਾਇਣਾਂ ਨੇ ਬਣਨਾ ਸੀ ਪ੍ਰਾਣ
ਜ਼ਹਿਰ ਬਣਦੇ ਗਏ ਪਹਾੜ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇਹ 'ਤੇ ਰਿਸਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ
ਸਹਿਲਾਉਂਦਾ ਰਹਾਂਗਾ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਿਝਾਉਂਦਾ
ਇਹ ਹੱਕ ਹੈ ਮੇਰਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ
ਚਲੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਆਈਏ
ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੁੱਤਾ
ਉੱਥੇ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰੂਦ ਦੀ ਬਦਬੂ ਹੈ
ਉੱਥੇ ਕਣੀਆਂ ਮਰ ਰਹੀਆਂ ਨੇ ਜ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਕੇ
ਇੱਥੇ ਕਿਸ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੋ
ਚਲੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਆਈਏ
ਕਿੰਝ ਆਪਣੇ ਖ਼ੂਨ ਵਿੱਚ ਨਹਾ ਸਕਦੇ ਨੇ
ਕਿੰਝ ਗਲ ਘਰੋੜ ਕੇ ਗਾ ਸਕਦੇ ਨੇ
ਹਾਲ-ਚਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਨੇ
ਇਹ ਮੁਹੱਲਾ ਸ਼ਾਂਤ ਹੈ
ਕੌਣ ਜਾਣਦੈ ਕਿ
ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅੱਗ ਇੱਥੇ ਵੀ ਸਿੱਲੀ ਘਾਹ ਨੂੰ
ਕਿ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਂ-ਸਾਂ ਸੁਣੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹਾਂ ਦੀ
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਦਸਤਕ ਸੁਣੇ
ਲਾਗਲੇ ਹਰੇ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਦੂਰ ਗਗਨ ਦੀ ਲਾਲੀ
ਨੂੰ ਮਲਿਆਮੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਖੇਡ ਦਾ ਬੋਲਾ ਸੁਣੇ
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਪਿਆਰ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਦਫ਼ਨ ਹੋ ਜਾਣ
ਚਲੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਆਈਏ।
ਅੱਜ਼ਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਰੁਦਨ
ਸੂਰਜ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦ, ਓ ਧਰਤੀਏ
ਉਸ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਈ ਪਹਿਲੀ ਰਾਤ
ਚੰਦ ਨਿਕਲਿਆ
ਮੇਰੇ ਦਾਗ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਟੀਂ ਦੌੜ ਰਿਹਾ
ਮੇਰੇ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ
ਆਪਣਾ ਚੱਕਰ-ਰਾਹ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਕਈ ਸਾਲ ਉਸ ਨੂੰ
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰੁਦਨ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਚੰਡ
ਫੁੱਟੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ
ਲਾਵਾ ਵਗਿਆ ਤੇਰੀ ਦੇਹ 'ਤੇ ਉੱਗ ਆਈਆਂ ਖ਼ੂਨਧਾਰੀ ਮੂਰਤਾਂ
ਇਹ ਤਾਂ ਪਤਾ ਸੀ
ਕਿ ਹੁਣ ਛੁੱਟ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ
ਇਸੇ ਪੰਧ ਆਉਣਾ ਸੀ
ਟੋਟੇ ਹੋਣੇ ਸੀ ਅਨੰਤ
ਹੁਣ ਬਚੀਆਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ
ਪਿਆਰ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੀਰ ਲੈਣ ਦਿਓ ਤੇਰੀ ਮੇਰੀ ਹਿੱਕ
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਫੁੱਟੇਗਾ ਮੇਰਾ ਰੁਦਨ
ਵੇਖੋ, ਆਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਬੇਖ਼ੌਫ਼ ਬਹੁੜਦੀ ਹੈ।
ਤਾਂ ਕੀ
ਬਾਰਸ਼ ਘੱਟ ਹੋਈ ਤਾਂ ਕੀ
ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਨਿਖਾਰ ਚੜ੍ਹਿਆ ਏ
ਯਾਦਾਂ ਹਰੀਆਂ-ਭਰੀਆਂ
ਪ੍ਰੀਤ ਭਰੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਉਫ਼ਨ ਰਹੀਆਂ
ਹਵਾਵਾਂ ਹੌਲ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਬਣੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੀ
ਆਓ
ਥੋੜਾ ਸਹੀ ਵੰਡ ਲਈਏ ਪਿਆਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ
ਸਾਰੇ ਲੀੜੇ ਉਤਾਰ ਲਓ
ਦੇਹ ਨਵੀਂ ਹੋਣਾ ਲੋਚੇ
ਘੱਟ ਸਹੀ ਤਾਕਤ ਭਰ ਲਹਿਰਾਓ ਮੁੱਕੇ
ਢਕ ਲਓ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ
ਖ਼ਾਲਸ ਪਿਆਰ ਨਾਲ।
ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ
ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਕਿ
ਤੇਰੇ ਆਖ਼ਰੀ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਜਿਓਂ ਰਿਹਾ ਹਾਂ
ਕਿਸੇ ਦੇ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੇਰਾ ਦਿੱਤਾ
ਮਨਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ
ਬਚਪਨ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਗਿੱਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡਦੇ ਗਿਰ-ਗਿਰ ਕੇ
ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੋ ਰੰਗਿਆ ਜੁੱਸਾ
ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਚੰਨ-ਤਾਰੇ
ਅਣਗਿਣਤ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਣੀ ਸੱਦ ਨਾਲ ਜੋ ਲਿਆ
ਕਿਸੇ ਦੇ ਕਹਿਣ ਨਾਲ
ਮਨਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ
ਕਿੰਨੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਜਲਾਉਣਗੇ
ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਕਿ
ਕੋਈ ਵੀ ਖੋਹ ਸਕਦਾ ਹੈ
ਮੇਰੀ ਚਾਹਤ ਕਿ ਮੈਂ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੁੰਮਾ
ਹਰ ਜਣੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਾਂ
ਨੀ ਧਰਤੀਏ, ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਮੈਥੋਂ ਨਹੀਂ ਖੋਹ ਸਕਦਾ।
ਛੱਡ ਜਾਵਾਂਗਾ
ਛੱਡ ਜਾਵਾਂਗਾ
ਆਪਣੀ ਹਾਰ ਦਾ ਮਾਣ
ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਤ ਤੇਰੇ ਲਈ ਮੋਹ ਅਨੰਤ
ਤੈਨੂੰ ਚੁੰਮਦਾ ਮੇਰਾ ਸਲਾਮ।
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਫ਼ਰਤ ਦਾ ਭਰਿਆ ਪਿਆਲਾ ਪੀਂਦਾ ਰਿਹਾ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਤੈਨੂੰ ਵਿੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਵੇਖਦਾ ਰਿਹਾ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵੀ ਰੱਖ ਜਾਵਾਂਗਾ ਤੈਥੋਂ ਮਿਲਿਆ ਪਿਆਰ
ਕਹਿ ਜਾਵਾਂਗਾ ਕਿ ਮੌਤ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਣ ਵਾਲਿਓ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤਕਲੀਫ਼ਾਂ ਨੇ ਵੰਡਿਆ ਤੈਨੂੰ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ ਮੋਇਆ ਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਨਿੱਘ
ਭੁੱਲੋ ਸਭ ਕੁਝ ਅਤੇ ਜੀਓ
ਧਰਤੀ ਦਾ ਰੁਦਨ ਸੁਣੋ
ਕਿ ਇਹ ਸੰਭਾਲੇ ਖਰਬਾਂ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦਾ ਭਾਰ
ਵੰਡ ਜਾਉਂਗਾ ਤੇਰੇ ਸੰਭਾਲੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਧੜਕਣਾਂ।
ਕਾਇਮ
ਦੂਰ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਏਂ ਤੂੰ
ਮੌਸਮ ਦਾ ਮਹਿਕ ਨਾਲ ਤੇਰਾ ਜਿਸਮ ਸਰਸ਼ਾਰ
ਤੇਰੇ ਉੱਤੇ ਵਗਦੀ ਹਵਾ ਦੂਰ ਮੇਰੇ ਰੋਮਾਂ 'ਚੋਂ ਛਲਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਬਣੇ ਮੁੜਕਾ
ਦਾ ਸਲੂਣਾ ਸਵਾਦ ਮੁਸਾਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਗਾਉਣ ਲਈ ਤਹੂ ਏ
ਤੂੰ ਬੇਸੁਧ ਮੈਂ ਬੇਸੁਧ
ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਸੁਧਸਿਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬੀਮਾਰ ਓਪਰਾਲੇ ਨਾਲ ਤਾਰ-ਤਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇਰਾ ਸੀਨਾ
ਛਮਕਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ ਮਾਰੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੰਬ-ਗੋਲੇ ਮੇਰੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ
ਤੇਰੇ ਜਿਸਮ ਵਿੱਚ ਨਹੁੰਦਰ ਮਾਰ ਤੈਨੂੰ ਜਕੜ ਕੇ ਪਿਆ ਹਾਂ
ਮੇਰੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਘਾਹ ਹੈ
ਮੈਂ ਪਹੁਫੁੱਟੇ ਜਿਸ ਮੈਨਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਉਹ ਮੇਰੇ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੈ
ਤੇਰੀ ਮਹਿਕ ਹੈ ਚਹੁਪਾਸੀਂ
ਨੀ ਧਰਤੀਏ, ਮੈਂ ਹਾਂ
ਤੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਉਂਦਾ ਹਾਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਆਪਣੀ ਨੀਮਬੇਹੋਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕਾਇਮ।
ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੌਕਾ
ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਦਿਓ
ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਹੈ ਪਿਆਰ
ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਟਹਿਕਦੇ ਨੇ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ
ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਣੋ
ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਦਿਓ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕੀ ਫਿਰਦੇ ਹੋ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਹੋਣਾ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ
ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਸੁਫ਼ਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੇਰ ਲਓ
ਬਹਿਸ ਕਰੋ
ਹੈ, ਚਾਹਤ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ ਹਰ ਦਿਲ ਵਿੱਚ,
ਪੜ੍ਹਣਾ, ਲਿਖਣਾ, ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਘਾਹ ਉੱਤੇ ਚੱਲਣਾ, ਲੰਮੀ ਫ਼ਿਹਰਿਸਤ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਨ ਚਾਹਤਾਂ
ਮੌਕਾ ਦਿਓ ਕਿ ਆ ਖੜਾ ਹੋਵੇ ਮੈਦਾਨਿ-ਜੰਗ ਵਿੱਚ
ਕੁੱਚੀਆਂ ਹੋਣ ਸੰਗ ਕਿ ਧਰਤੀ ਗਗਨ ਸਜ ਗਾਵੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ
ਹਰ ਕਰੁਬਲ ਲਈ ਧਰਤੀ ਦੀ ਹਰੀ-ਭੂਰੀ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਹੈ
ਮੌਕਾ ਦਿਓ।
ਬਗ਼ਲੇ ਓ ਪਗ਼ਲੇ
ਬਗ਼ਲੇ
ਓ ਪਗ਼ਲੇ
ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਰਕੀਬ
ਕਿਵੇਂ ਕਰਾਂ ਤੈਨੂੰ ਬਿਆਨ
ਸਫ਼ੇਦਪੋਸ਼ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਰਕੀਬ
ਗਿੱਲੇ ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਢੋਅ ਲਿਆਇਆ ਅੱਥਰੂ ਹੂ
ਆ ਜਾ ਮਿਲ ਕਰੀਏ ਪਿਆਰ
ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ
ਅਤੇ ਜਿੰਨੇ ਰਕੀਬ ਸਾਡੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜੀਏ
ਕੋਈ ਫੁੱਲ ਕੋਈ ਪੱਤਾ
ਬੜੀ ਬੇਲੱਜ ਮਾਸ਼ੂਕ ਹੈ ਧਰਤੀ
ਏਨੇ ਸਾਰੇ ਆਸ਼ਕ ਪਾਲੇ ਹੋਏ ਨੇ
ਓ ਸੱਭਿਅਤਾ-ਓ ਸਰਮਾਏ-ਓ ਜੰਗ ਲੜਾਈ-ਵਾਦੀਓ
ਆਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਬਗ਼ਲਗੀਰ ਰਹੇਗੀ
ਚਿੱੜੀ ਚੁਕੇਗੀ, ਫੁੱਲ ਖਿੜਨਗੇ, ਪੱਤੇ ਝੂਮਣਗੇ,
ਅਸੀਂ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਫ਼ਸਲ ਉਗਾਵਾਂਗੇ।
ਕੁਝ ਕਹੇਂਗੀ
ਆਪਣੀ ਸਾਂਝ-ਬੇਲਾ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹੇਂਗੀ ਮੇਰੀ ਧਰਤੀਏ
ਅੱਜ ਇਸ ਗਿੱਲੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ
ਮੇਰੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਰੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤੈਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ
ਜੁਲਾਈ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਆਈ ਏ ਮਤਲਬ ਸਉਣ ਦੀਆਂ ਮੱਠੀਆਂ ਕਣੀਆਂ ਨੇ
ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ ਯਾਦਾਂ ਦੀ ਪਟਾਰੀ ਤੇਰੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਰਸ਼ਾਰ
ਰੋਇਆ ਹਾਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਤੇਰੀ ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਮੂੰਹ ਦੇਕੇ
ਤੇਰੀ ਮਹਿਕ ਵਿੱਚ ਹਉਕੇ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹੁਲਾਰ ਵਿੱਚ
ਸਾਰੀ ਥਕਾਵਟ ਜਿਸਮ ਦੀ ਤੂੰ ਡੀਕ ਲੈਂਦੀ
ਜਦ ਤੇਰੇ ਸਮੁੰਦਰ ਪਹਾੜ ਖੇਡਦੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਿਆਂ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚ ਹਾਰਾ ਬਾਲ
ਮਸਤ ਮੌਲਾ ਝੂਮਦੇ ਚਰ-ਅਚਰ
ਤੇਰੀ ਬਦਹਾਲੀ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ਬਰ
ਹੁਣ ਢਲਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਤ ਵੱਲ
ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਪਦੀ ਰਹੀ
ਕਿੰਝ ਸਮਝਾਂ ਕਿ ਕਿੰਨੀ ਬੇਹਾਲ
ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹੇਂਗੀ ਮੇਰੀ ਧਰਤੀਏ
ਆਪਣੀ ਸਾਂਝ-ਬੇਲਾ ਵਿੱਚ।
ਬਾਰਸ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ
ਬਾਰਸ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ
ਕੀ ਉੱਥੇ ਵੀ ਤੇਰੀ ਛਾਤੀ ਉੱਤੇ ਤਿਲਕ ਰਹੇ ਬੱਚੇ
ਕੀ ਉੱਥੇ ਛਪ ਛਪਾਕ ਖਿੜ ਰਿਹਾ ਖੇੜਾ
ਉੱਥੇ ਵੀ ਉਡ ਆਏ ਕੀ ਜਲ ਪੰਛੀ ਦੂਰੇਡੇ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ
ਉੱਥੇ ਵੀ ਕਤੁਰੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਬੌਖਲਾਹਟ ਵਿੱਚ ਖੋਏ
ਜਿੱਥੇ ਅਸਮਾਨ ਹੈ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਰੰਗਿਆ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਹਨ ਕਣੀਆਂ
ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜਿਧਰ ਨਜ਼ਰ ਜਾਏ
ਉੱਥੇ ਲੱਭ ਲਵਾਂ ਹਰਿਆਲੀ
ਵਿਕਾਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੈ
ਚੀਖਾਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਛਾਲ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ
ਨੀ ਧਰਤੀ! ਮੈਂ ਕਿੰਝ ਚੁੱਪ ਰਹਾਂ
ਭਰ ਲੈਣ ਦੇ ਰੋਮ-ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਘਾਹ ਦੀ ਪਰਾਗ ਮਹਿਕ
ਸਾਹ-ਭਰ ਤੜਪ ਲੈਣ ਦਓ
ਬਾਰਸ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉਸਦੀ ਮਿਠਾਸ ਭਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ
ਤੇਰੀ ਪਿੱਠ ਉੱਤੇ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ
ਉੱਥੇ ਵਹਿੰਦੀ ਸੀ ਨਦੀ
ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਚੀਆਂ ਹਨ ਭਲਾਂ
ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਉਦੋਂ ਵਰਗਾ ਹੀ ਮਿਠਾਸ ਭਰਿਆ ਹੈ
ਮੱਛੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ
ਹੋਵੇਗੀ ਭਲਾਂ ਉਹੋ-ਜਿਹੀ ਹੀ ਯਾਦ ਸਮਾਏ
ਤੇਰੇ ਜਿਸਮ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ
ਵਿੱਚ ਲਿਬੜ-ਲਿਬੜ ਅਸੀਂ
ਹੱਥ ਲਗਾਇਆ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ
ਸਿੱਖੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਸਾਧੇ ਸੁਰ
ਉਹ ਨਹੀਂ ਵੇਖ ਪਾਉਣਗੇ
ਕਿ ਅਸੀਂ ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ ਬੈਠੇ ਹਾਂ
ਬੰਦ-ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖ ਰਹੇ
ਉਹੀ ਲਾਲ ਚੁੰਝ ਵਾਲੀ ਚਿੜੀ
ਖੇਡ ਰਹੇ ਮਿੱਟ ਗਏ ਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕੇ ਲਿਖਣ ਦੀ ਖੇਡ
ਹਰ ਨਾਮ ਖਿੜਦੀ ਉਸ ਦੀ ਖਿੜਖਿੜਾਹਟ
ਮੈਂ ਮਿਟਾਏ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਭਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
(ਲਾਲਟੂ ਦੀਆਂ ਇਹ ਕਵਿਤਾਵਾਂ 7 ਸਤੰਬਰ 2014 ਦੇ ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ ਵਿੱਚ ਛਪੀਆਂ। ਆਖ਼ਰੀ ਕਵਿਤਾ ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਛਪੀ।)
No comments:
Post a Comment